Osobowość – czy można ją rozpoznać?

Osobowość – czy można ją rozpoznać?

Hasło osobowość z całą pewnością pojawia się w każdej encyklopedii psychologicznej, jednak jest to pojęcie niezwykle trudne do jasnego oraz klarownego opisu. Problemy nie mają końca – profesjonalne i jednocześnie obiektywne spojrzenie na cechy osobowości jest niezwykle skomplikowane. W celu jaśniejszego przygotowania wywiadu psychologicznego stworzono szereg narzędzi psychometrycznych – na przykład kwestionariusze. Problem tkwi w tym, że dosyć trudno je znaleźć w wyszukiwarce internetowej czy literaturze popularnonaukowej występującej na przykład, w Empiku. Pojawia się wówczas pytanie: co można zrobić w takiej sytuacji?

Nie ma żadnych powodów do obaw. Klasyczny Kowalski z całą pewnością rozwiąże męczący go problem natury psychologicznej. To jasne jak Słońce, że jego wnętrze jest tak samo bogate i różnorodne jak psychologa, co więcej posiada szereg mechanizmów, które umożliwiają mu poznanie swojego “Ja”. Aby sprawa była jak najbardziej czytelna, skupimy się na trzech najważniejszych zjawiskach: zmysłach, empatii oraz pamięci. Rozpocznę od chwili teorii, która umożliwi szybkie przejście w praktykę.

Model Wielkiej Piątki (ang. Big Five) informuje, że nasza osobowość składa się z pięciu cech: neurotyczności, ekstrawersji, otwartości na doświadczenie, ugodowości oraz sumienności. Właściwości te ujawniają się w sytuacjach codziennych oraz poprzez relacje z wieloma pod-czynnikami, takimi jak: zaniepokojenie, towarzyskość czy skromność. Więcej o pięciu cechach osobowości możesz przeczytać Więcej o pięciu cechach osobowości możesz przeczytać tutaj.

No dobrze, ale kiedy można je zauważyć w wyniku dokładnej obserwacji?- zapytałaby osoba z zewnątrz? Odpowiedź brzmi… Zawsze.

Początkowo może to się wydawać zaskakujące, ale ważne jest pamiętanie, że osobowość stanowi nasz wewnętrzny regulator emocji. Narzędzie to wpływa na specyfikę nie tylko myśli i działań pochodzących z naszego „wnętrza” (czyli mózgu), ale również manipuluje informacjami wynikającymi z „zewnątrz” (otoczenia zewnętrznego). Mówiąc inaczej, każda nasza czynność jest bezpośrednio zależna od osobowości.

Skoro nasze wnętrze przejawia się w najróżniejszych działaniach, czy jest możliwość jej podziału na mniejsze części i opisu ich aktywności? Jeśli tak, to w jaki sposób? W tym momencie właśnie rozpoczyna się doniosła funkcja naszych zmysłów, czyli pierwszego z naturalnych mechanizmów. To właśnie one umożliwiają dostrzeżenie drżących się dłoni przyjaciela bądź usłyszenie radosnego głosu taty. Oczywiście samo otrzymanie bodźca nie umożliwi bezpośredniego znalezienia stojącego za nim motywu. Do tego potrzebujemy kolejnego aparatu psychologicznego, czyli empatii. Umiejętność zrozumienia uczuć drugiej osoby umożliwia nam dogłębne poznanie okoliczności, w których dana cecha dała o sobie znać. Ważne jest wspomnienie, że cechy osobowości są względnie stałe w czasie, dlatego właśnie nie możemy się obejść bez trzeciego mechanizmu, czyli pamięci. Cofając się w czasie, mamy możliwość stwierdzenia, czy dane zachowania faktycznie możemy uznać za charakterystyczne dla danej osoby. Dopiero wtedy możemy ostatecznie zadecydować, że rozłożyliśmy na czynniki pierwsze daną cechę osobowości.

Podsumowując… Czy rozpoznanie osobowości należy do zadań prostych? Niestety nie. Dana grupa cech daje o sobie znać naprawdę rzadko, a jeszcze innych ludzie nie mają możliwości dostrzec. Sprawa staje się jeszcze bardziej niejednoznaczna w przypadku samorozpoznawania cech osobowości. Choć sam proces może wydawać się jasny oraz czytelny, to długotrwała obserwacja drugiej osoby może być nie tylko złożonym, ale i długim zjawiskiem.

Tak więc, na pytanie „czy przeciętny obywatel jest w stanie rozpoznać własne cechy osobowości” wypadałoby odpowiedzieć pytaniem „Tak, tylko dlaczego?”. Większość z nas przy wykorzystaniu własnej pracowitości i ćwiczeń jest w stanie zauważać oraz tytułować cechy osobowości, jednak należy mieć na uwadze, że w dzisiejszym społeczeństwie nie na wszystko znajdzie się niestety czas. Na szczęście, z pomocą śpieszą psychologowie i ich specjalistyczne narzędzia diagnostyczne stworzone właśnie po to, by bezproblemowo pomóc ludziom chcącym dowiedzieć się czegoś więcej na temat swojej osobowości. Każdy z nas jest tajemniczą zagadką, której rozwiązanie może przynieść wiele radości jak i zaskoczenia, które może otworzyć nowy rozdział w życiu. Warto rozpocząć tą przygodę już teraz.

Dodaj komentarz